Özel hayatın gizliliği suçu

Özel Hayatın Gi̇zli̇li̇ği̇ni̇n İhlali̇ Suçu Nedi̇r?

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 134.maddesinde düzenlenmiştir.

TCK m.134: “Kişilerin özel hayatının gizliliğini ihlal eden kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Gizliliğin görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle ihlal edilmesi halinde, verilecek ceza bir kat artırılır.

Kişilerin özel hayatına ilişkin görüntü veya sesleri hukuka aykırı olarak ifşa eden kimse iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. İfşa edilen bu verilerin basın ve yayın yoluyla yayımlanması halinde de aynı cezaya hükmolunur.”

Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu temel şekilde veya ses, görüntü kaydı alarak veya alınan kayıtların ifşa edilmesiyle işlenir.

Bu suçun cezalandırılmasıyla özel hayatın başkaları tarafından öğrenilmesi korunmaktadır. Kişiler özel hayatlarında başkaları tarafından izlenildiği korkusu taşımadan yaşamak isterler, özel hayatın gizliliğinin ihlal suçu sayesinde kişiler, kişiliğin serbestçe şekillenmesini sağlarlar.

Suçun Fai̇li̇ Ve Mağduru Kimdir?

Fail gizliliği ihlal eden kişidir. Fail herkes olabilir. Ancak suçların kamu görevlisi tarafında görevinin verdiği yetkiyi kötüye kullanmak suretiyle ya da belli meslek ve sanatın sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle işlenmesi suçun nitelikli halini oluşturur.

Mağdur ise özel hayatının gizliliği ihlal edilen kişidir. Mağdur da herkes olabilir ancak hayatta olan biri olmalıdır.  

Özel Hayatın Gi̇zli̇li̇ği̇ni̇n İhlali̇ Suçu Konusu Nedir?

Kişinin hayat alanı üçe ayrılmaktadır. Bu ayrım kamuya açık alan, özel hayat alanı, gizli hayat alanı olarak ayrılmıştır. Kamuya açık alan, kişilerin herkese açık olan hayatıdır, herkesin önünde cereyan eden ve başkası tarafından bilinmesinde bir sakınca olmayan kısımdır. Özel hayat alanı ise kişinin herkese açık olmayan sadece sıkı ilişki içinde bulunduğu ailesi, yakınları ve arkadaşlarını kapsar. Gizli hayat alanı ise normalde kişinin kimseyle paylaşmadığı ve kimsenin bilmesini istemediği alandır, en fazla çok güvendiğine açtığı bir alandır.

Özel hayatın gizliliğinin ihlali suçu; özel hayat alanını ve gizli hayat alanını korumaktadır. Burada kişinin cinsel ve duygusal yaşamı, çıplaklık, kişinin duygu ve düşünce dünyası (günlüğün veya mektubun okunması) korunmaktadır.

Korunan hukuki değer sadece kapalı alanda olan olayları kapsamaz, kişinin özel hayatının gizliliği kamuya açık bir alanda da yapılabilir. Örneğin failin, parkta oturan kadının eteğinin altının fotoğrafını çekmesi ile suç oluşur. Kadının alelade fotoğraflarının çekilmesi ise suç oluşturmaz.

Suç ses ve görüntü kaydı alarak da işlenir, örneğin failin telefonda konuştuğu kişinin ses kaydını almasıyla suç oluşur, daha ağır cezaya hükmolunur.

Alınan ses ve görüntünün ifşa edilmesi şeklinde de işlenir, yukarıdaki örnekte kayıt alan kişinin daha sonra bunu başkasına dinletmesi veya başkalarının duyacağı şekilde ses kaydını açması da bu suçu oluşturacaktır. Suçun bu haline daha ağır ceza verilir.

Daha Ağır Cezayı Gerekti̇ren Haller Ve Cezası Nedir?

• Görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle işlenmesi, TCK m.134/1’in son cümlesinde düzenlenmiştir. Düzenleme şu şekildedir: “Gizliliğin görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle ihlal edilmesi halinde, verilecek ceza bir kat artırılır.”  Örneğin görüntülü konuşma esnasında görüntülü konuşmayı kayda almak. Bu durumda faile verilecek ceza bir kat arttırılır.

• Kayda alınan görüntü veya seslerin ifşasının yapılmasıyla işlenmesi, TCK m.134/2’de düzenlenmiştir. Fıkra şu şekildedir: “Kişilerin özel hayatına ilişkin görüntü veya sesleri hukuka aykırı olarak ifşa eden kimse iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. İfşa edilen bu verilerin basın ve yayın yoluyla yayımlanması halinde de aynı cezaya hükmolunur.”  Örneğin görüntülü konuşma esnasında alınan görüntü kaydının başkalarına izletilmesi veya aleni bir yerde açılarak insanların görmesinin sağlanması. Bu durumda verilecek ceza 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasıdır.

• Kamu görevlisinin suçu görevinin verdiği yetki kötüye kullanılmak suretiyle işlemesi. TCK m.137’de düzenlenmiştir. Örneğin polis memurunun görevi dışında bir başkasının GSM frekansıyla kişiyi takip etmesi.

• Belli bir meslek ve sanatın sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle işlenmesi. TCK m.137’de düzenlenmiştir.

Son iki hal aşağıdaki madde de düzenlenmiştir.

TCK m.137: “Yukarıdaki maddelerde tanımlanan suçların;

 a) Kamu görevlisi tarafından ve görevinin verdiği yetki kötüye kullanılmak suretiyle,

b) Belli bir meslek ve sanatın sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle, İşlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.”

Ayrıca suçun temel şekline verilecek ise bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıdır.

Suçun Bi̇li̇şi̇m Yoluyla İşlenmesi̇ Nedir?

Gelişen teknolojiyle suçun bilişim yoluyla işlenmesi artık çok kolaydır. Bilişim sistemi, sosyal medya platformları, web siteleri, cep telefonu gibi aletlerdir.

En yaygın işlenme şekli internet üzerinde alınan görüntü ve ses kayıtlarının ifşa edilmesidir. Bu durumda faile verilecek ceza 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasıdır.

Şi̇kayet Ve Zamanaşımı Ne kadar?

Özel hayatın gizliliğinin ihlali suçu şikâyete bağlı bir suçtur. Mağdur, faili ve fiili öğrenmesinde itibaren 6 ay içinde şikâyette bulunması gerekir. Bulunmadığı takdirde şikâyet hakkı kalkar. Eğer mağdur şikâyetten vazgeçerse tekrar şikâyette bulunamaz.

Dava zamanaşımı ise 8 yıldır, 8 yıl içinde açılmazsa soruşturma veya kovuşturma yapılamaz.