Hakaret suçu

Hakaret Suçu Nedi̇r?

Hakaret suçu TCK’de m.125-131 arasında düzenlenmiştir. TCK m.125 fıkra 1’de hakaret suçunun tanımı yapılmıştır.

TCK m.125/1: Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesi gerekir.

Hakaret, bir kimseye somut fiil veya olgu isnat ederek veya sövmek şeklinde gerçekleşir. Görüldüğü üzere hakaret iki şekilde işlenir.

İlki somut fiil veya olgu isnat etmektir, buradaki fiil geçmiş veya geleceğe ilişkin olabilir. Örneğin birine “sen bu marketten sürekli süt çalıyorsun” şeklindeki ifade hırsızlığı isnat eder dolayısıyla hakaret suçunun konusunu oluşturur.

İkincisi sövme şeklinde kişinin onurunu şerefini kırmaktır. Örneğin birine sinakflı sözlerde bulunmak sövmeye girer.

Suçun Fai̇li̇ Ve Mağduru Ki̇mdi̇r?

Suçun faili somut fiil veya olgu isnat eden veya sövmek fiilini gerçekleştiren kişidir. Mağdur ise failin fiili yönelttiği kişidir. Hakaret suçu işlenirken mağdurun ismi açıkça belirtilmemiş olsa dahi söylemden mağdurun kim olduğu anlaşılıyorsa hem isim belirtilmiş hem de hakaret açıklanmış sayılır. Ayrıca mağdur ancak hayatta olan bir kişi olmalıdır, hayatta olmayan birine karşı işlenmesiyle TCK m.130’daki “kişinin hatırasına hakaret suçu” oluşur.

Bir kişi aynı anda hem mağdur hem de fail olamaz, kişinin kendisine karşı bu fiili işlemesi suç teşkil etmez.

Hangi̇ Sözler Hakaret Suçunu Oluşturur?

Hakareti oluşturan sözleri tek tek saymak mümkün değildir, kanunda da tek tek ifade edilmemiştir. Ancak kişinin onur, şeref ve saygınlığını rencide edecek her tür söz hakaret suçunu oluşturur.

İtibarı zedeleyen, küçük düşürücü sözler: şerefsiz, haysiyetsiz, geri zekalı, aptal, salak, …

Hayvan isimleriyle hitap: eşek, ayı, öküz, domuz, …

Fiziksel görünüşe karşı: kel, cüce, kör, topal adam, …

Suç isnat ederek: hırsız, katil, …

Beddua şeklinde söylemler suç teşkil etmez, örneğin Allah senin belanı versin, Allah cezanı versin, …

Madde 128’e göre iddia ve savunma dokunulmazlığı kapsamında fiil isnadı suç oluşturmaz.

TCK m.128: “Yargı mercileri veya idari makamlar nezdinde yapılan yazılı veya sözlü başvuru, iddia ve savunmalar kapsamında, kişilerle ilgili olarak somut isnadlarda ya da olumsuz değerlendirmelerde bulunulması halinde, ceza verilmez. Ancak, bunun için isnat ve değerlendirmelerin, gerçek ve somut vakıalara dayanması ve uyuşmazlıkla bağlantılı olması gerekir.”

Hakaret Suçunun Huzurda Veya Giyapta İşlenmesi̇ Nasıl Olur?

Huzurda işlenmesi mağdurun yüzüne karşı işlenmesidir, bunun için fail ve mağdurun karşı karşıya olmalarına gerek yoktur. Teknolojik yollardan işlenmesi halinde de huzurda hakaret sayılır, önemli olan bu söz ve davranışları mağdurun öğrenmesidir.

Gıyapta hakaretin cezalandırılabilmesi için suçun üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesi gerekir. İhtilat, başkalarıyla görüşme, konuşma, iletişime geçme anlamına gelir. Bu üç kişin bir arada olmaları veya aynı anda öğrenmeleri gerekmez. Mağdurun yokluğunda fiilin üçten az kişi tarafından öğrenilmesi suçu oluşturmaz.

Hakaret Suçunun Teknoloji̇k Aletler Vasıtasıyla İşlenmesi̇ Nasıl Olur?

Çağımızda teknolojinin gelişimiyle, iletişimin boyutu da değişkenlik göstermiştir. Gerek whatsapp, SMS, telefon konuşmaları, mektup, mail gerekse sosyal medya yoluyla iletişim kurulması bu tür suçlar farklı alan oluşturmuştur. Fiilin başka alanlarda işleniyor olması cezasız kalacağı anlamına gelmez dolayısıyla suçu oluşturur.

TCK m.125/2: “Fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkrada belirtilen cezaya hükmolunur.”

Yukarıdaki maddeye göre fiilin ileti yoluyla işlenmesi de aynı cezaya hükmedilmesini gerektirir.

Suç ileti yoluyla işlenirken huzurda veya gıyapta işlenebilir. Fail suçu işlerken mağdurun öğrenmesini ve direkt olarak fiili ona yöneltmesi halinde fiil huzurda işlenmiş olur. Fail direkt olarak mağduru hedeflemiyorsa üçüncü kişilere ileti yollamak suretiyle işliyorsa gıyapta hakaret suçu oluşur.

Suçun Ni̇teli̇kli̇ Halleri̇ Nelerdi̇r ?

HAFİFLETİCİ SEBEPLER:

-HAKSIZ FİİLE TEPKİ OLARAK İŞLENMESİ: TCK m.129/1: “Hakaret suçunun haksız bir fiile tepki olarak işlenmesi halinde, verilecek ceza üçte birine kadar indirilebileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçilebilir.”

Fiilin haksız fiil kapsamına girmesi için hukuka aykırı olması yeterlidir. Ayrıca TCK’de sayılan bir suç olmasına gerek yoktur. Bir kişi hakaret suçunu haksız fiile karşı işlerse cezası üçte bir oranında indirilir veya cezaya hükmolunmaz. Örneğin: kişinin aracına zarar verene hakaret etmesi.

Eğer hakaret suçu TCK M.129/2’ye göre kasten yaralamaya karşı işlenirse cezaya hükmolunmaz.

TCK m.129/2: “Bu suçun, kasten yaralama suçuna tepki olarak işlenmesi halinde, kişiye ceza verilmez.”

-KARŞILIKLI İŞLENMESİ: TCK m.129/3’e göre suçun karşılıklı işlenmesi durumunda somut olaya göre ya taraflardan birinin veya ikisinin cezası üçte bir oranında indirilir veya cezaya hükmolunmaz.

TCK m.129/3: “Hakaret suçunun karşılıklı olarak işlenmesi halinde, olayın mahiyetine göre, taraflardan her ikisi veya biri hakkında verilecek ceza üçte birine kadar indirilebileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçilebilir.”

Ağırlaştırıcı Sebepler Nedir?

Suçun TCK m.125/3’e göre işlenmesi. TCK m.125/3: “Hakaret suçunun;

a) Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı,

b) Dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasından dolayı,

c) Kişinin mensup bulunduğu dine göre kutsal sayılan değerlerden bahisle işlenmesi halinde, cezanın alt sınırı bir yıldan az olamaz.”

Suçun maddede sayılan şekilde işlenmesi halinde ceza ağırlaştırılır, en az bir yıla hükmolunur.

-Suçun alenen işlenmesi (TCK m.125/4): suçun aleni şekilde işlenmesiyle ceza 1/6 oranında arttırılır. Suçun işlendiği yerde başka kişilerin bulunması yeterli değildir, belirlenmeyen sayıda kişi tarafından işlenmesi gerekir. Örneğin yayınlanan bir televizyon programında veya internet üzerinden yayınlanan bir programda işlenmesi veya kalabalık bir sokakta bağırmak suretiyle işlenmesi. Sosyal medyadan işlenmesi birden çok fazla kişinin görmesini sağladığı için alenen işlenmiş sayılır.

TCK m.125/4: “Hakaretin alenen işlenmesi halinde ceza altıda biri oranında artırılır.”

-Kurul halinde çalışan kamu görevlilerine karşı işlenmesi halinde ceza ¼’ten ¾’e kadar arttırılır.

İspat Hakkının Kullanılması Nasıl Olur?

İsnat edilen fiilin ispat edilmesiyle hakaret eden kişiye ceza verilmez. Örneğin katil dediği kişinin mahkumiyetinin kesinleşmesiyle gerçekten katil olduğu ortaya çıkar ve ceza verilmez. Ancak mahkumiyeti kesin birine bununla ilgili hakarette bulunmak suçu oluşturur.

Hakaret Suçu Şi̇kayete Tabi̇ Mi̇?

Hakaret suçu şikâyete tabi suçlardandır mağdurun fiili ve faili öğrenmesinden itibaren 6 aydır. Ancak kamu görevlisine karşı işlenmiş olması durumunda suç şikâyete tabi değildir soruşturma Cumhuriyet Savcısı tarafından re ’sen başlatılır.

Görevli̇ Ve Yetki̇li̇ Mahkeme Kimdir?

Dava suçun işlendiği yer asliye ceza mahkemesinde görülür. Dolayısıyla görevli mahkeme, asliye ceza mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise fiilin işlendiği yer mahkemesidir.

Hakaret Suçunun Cezası Nedir?

Basit halinde (TCK m.125/1) 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezasına veya adli para cezasına hükmolunur.

Nitelikli hakaret suçunda (TCK m.125/3) ceza 1 ila 2 yıl arasındadır.

Alenen hakaret suçunca ceza 1/6 oranında arttırılır.

Kurul halinde çalışan kamu görevlilerine hakaret suçunda cezanın miktarı ¼’ten ¾’e kadar arttırılır.

Karşılıklı hakaret suçu ve cezası miktarı taraflardan birine veya her iki tarafa ceza vermeyebilir veya cezayı 1/3’üne kadar indirebilir.

Hakaret Davası Nasıl Açılır ?

Şikâyet üzerine ve bazı durumlarda re’ sen açılır.

Tazminat davası ise asliye ceza mahkemesine açılır.